Panta Rei

@vinotwit

Wijn. Wijn en het zijn. Wat betekent wijn voor iemand? Ik nam nog een slok van mijn glas, en bedacht me, terwijl ik het liet ronddraaien, dat het eigenlijk een fascinerend mooie drank is.  De flonkering van licht in karmijnrode druppels. Is drank überhaupt het juiste woord? Het doet tekort, zelfs zonder te vervallen in eender welk goedkoop snobisme. Geen drank, zelfs whisky niet, die zoveel veelzijdige en tegelijk tegenstrijdige elementen in zich draagt.

Eenvoudig landbouwproduct, drank van boeren, veehouders en ambachtslui. Maar ook, grote flessen aan rijke dissen, om het heerlijke nog heerlijker te maken. Frisse simpelheid, en nauwelijks te ontcijferen complexiteit, broederlijk naast elkaar. Eenvoudige elegantie, boertige volheid, vergankelijkheid naast tijdloosheid. En toch precies gedefiniëerd, jaar na jaar opnieuw.

Wijn was de metafoor van mijn leven. Alle cruciale momenten, alle beelden die ik ooit heb nagejaagd, ik kan altijd weer een ‘wijnmoment’ bedenken, waarop het van toepassing kan zijn. Wijn draagt zowel nederigheid in zich als trots. Introspectie en extravertie. Eenzaamheid en groot, warm genot. De complexe alchemie van creatie, kunde en appreciatie. Soms doet het mij ook aan golf denken. Net als je denkt dat je het kent, ga je door de knieën omdat je iets essentieel, maar eigenlijk voor de hand liggend, over het hoofd hebt gezien. In die zin is het een stuk complexer dan een simpel spelletje als golf.

Zeg mij wat je drinkt en ik zal je zeggen wie je bent. Ik dacht het niet. Het is veel complexer dan dat. Wijn is zo veranderlijk, niet alleen in zijn constante, maar in de mogelijkheid om juist datgene te doen wat je er van verwacht, maar heel vaak ook het omgekeerde. Ik weet dat het nu erg hermetisch begint te klinken, en dat kan nooit de bedoeling zijn. De mooiste bourgognes vervallen in het niets als de omstandigheden waarin ze gedronken worden tegenslaan. De eenvoudigste landwijntjes kunnen een fantastische avond opleveren, met de juiste mensen. De puissant rijken, die schenken om te tonen halen het niet  altijd, van de met liefde opengetrokken (of opengeschroefde, helaas) familiefeestwijntjes.

Ik heb wijn altijd geassocieerd met goede gesprekken. Altijd. Of het dan gaat om een éénvoudige fles, morsig verdeeld, in waterglazen aan de keukentafel, of mooie, volle en edele wijnen in klasserestaurants. Mijn eerste Grands-Echezeaux, ik proef hem nog, ik weet zelfs nog wat ik er bij gegeten heb, maar merkwaardig genoeg kan ik ook nog de conversatie navertellen, ook al gaat het om iets van meer dan 20 jaar geleden.  De magische momenten waarop welbehagen zijn intrede doet, ze hebben onveranderlijk met wijn te maken.

Er is ook de juistheid en de echtheid. Goede wijn maakt niets recht wat krom is. Het gesprek zorgt ervoor dat de wijn de extra dimensie krijgt, en het moment onvergetelijk wordt. Nooit omgekeerd.

En dan is er de nederigheid. Denken dat je wijnkennis en je smaak kan gekocht worden door prijzige flessen. Niets is minder waard, en de schone schijn wordt vaak doorprikt. Maar ook omgekeerd. Goede wijn is onbetaalbaar. Zo simpel is het.

De eerste keer dat ik echte wijn dronk, was een openbaring van smaak. Dan heb ik het over een fles die niet noodzakelijk een rib uit je lijf kost, maar ook geen afvulproduct dat even snel op fles getrokken werd. Geen druivensap dat gegist heeft, maar een complex en evenwichtig mooi product. Ik ben er toen stil van geworden, gewoon omdat het zo lekker was en omdat het zoveel fantastische emoties en herinneringen in je opwekt.

En gaandeweg verzink je in een zeker snobisme, je wil meer proeven, en verder gaan, en je begaat de klassieke fouten.  Ik toch. Te veel geld om de verkeerde redenen. Sassicaia’s, terwijl er niks mis is met minder prijzige Barolo’s. Maar je wil per se. Of althans, ik wilde toch. Vanitas vanitatem, tonen, indruk maken, och here…En je verliest de gave des onderscheids en het eigen smaakgevoel. Of beter, je gaat uit van een vermeend verband tussen prijs, complexiteit en smaak(genot).

En dan is het tijd om te herbronnen. Het snobisme te ontvluchten en opnieuw naar jezelf te kijken, en te durven zeggen wat je lekker vindt, niet omdat het duur is, of omdat er de juiste naam op staat, maar omdat het juist is.

Het is een eenzaam genoegen. En da’s meteen ook de zoveelste dimensie. Wijn en creatie. Contemplatie. Waar ik vroeger zweerde bij wijn en het gesprek, wordt mijn oude vriend meer en meer een stille bondgenoot in de eenzaamheid en de reflectie.

De onthaasting voor het echte werk, een mooi glas inschenken en proeven, nadenken over wat je drinkt, en het daarna opslaan en vergeten. Nadenken over wat je gaat schrijven. Het glas als metgezel voor de kleine schilderijtjes die ik schrijf.

Ik verbeeld me ook dat het een stuk verhevenheid in zich draagt, de aristokratie van het mooie glas en het fijn boeket, met de mooie muziek. Veel meer heb je niet nodig.

Hemingway zei ooit : ‘Write drunk, edit sober’. Het is mij nog nooit gelukt met wijn.

Ik wil er niet dronken van worden, ik wil er van genieten.